Profil badań

Prowadzimy prace badawcze w dziedzinie etologii, socjobiologii i neurosocjobiologii owadów społecznych. Przedmiotem naszych badań są różne gatunki mrówek, w tym także mrówki uprawiające fakultatywne i obligatoryjne pasożytnictwo społeczne oraz ich niewolnice. Kładziemy szczególny nacisk na badania porównawcze przyczyniające się zarówno do poszerzenia naszej wiedzy o interakcjach międzyosobniczych obserwowanych u owadów społecznych, jak i do lepszego zrozumienia biologicznych korzeni zjawisk społecznych występujących u ludzi. Szczególnie interesuje nas wielokierunkowy przepływ informacji pomiędzy różnymi poziomami organizacji istniejącymi w społeczeństwach owadów, a także ontogeneza i neurochemiczne korelaty zachowań agresywnych i prospołecznych u mrówek. W naszych obecnych badaniach kluczową rolę odgrywa analiza wpływu neurochemicznych, hormonalnych i społecznych czynników sprawczych na różne formy zachowań agresywnych mrówek (obejmujące zarówno przejawy agresji fizycznej, jak i agresji zrytualizowanej), jak również na przyjazne zachowania społeczne tych owadów (różne interakcje pomiędzy robotnicami łącznie z tzw. zachowaniami ratunkowymi, czyli z udzielaniem pomocy osobnikom, które znalazły się w niebezpiecznej sytuacji, a także różne formy opieki nad potomstwem). Interesuje nas też rola kontekstu społecznego w kontroli ekspresji/supresji różnych elementów zachowania mrówek. W szczególności, staramy się określić wpływ statusu behawioralnego (opiekunka versus zbieraczka) na zachowanie i fizjologię robotnic mrówek oraz zidentyfikować behawioralne, morfologiczne, fizjologiczne i neurochemiczne korelaty zarówno dojrzewania behawioralnego, jak i rewersji behawioralnej (powrotu zbieraczki do statusu behawioralnego opiekunki). Stosowane przez nas metody badawcze obejmują różne techniki inżynierii społecznej (manipulacje ontogenezą i ekspresją zachowania mrówek poprzez wprowadzanie modyfikacji kontekstu społecznego), ostre i chroniczne podawanie związków neuroaktywnych, szerokie spektrum testów behawioralnych oraz analizowanie nagrań behawioralnych za pomocą programu „The Observer® XT”.

Aktualna działalność badawcza

• ontogeneza zachowań mrówek: behawioralne korelaty dojrzewania behawioralnego i rewersji behawioralnej
• wzajemne związki pomiędzy statusem behawioralnym, odpowiedziami na potomstwo i odpowiedziami na warunki oświetlenia u robotnic mrówek z gatunków Formica polyctena i F. cinerea
• rola czynników neurochemicznych, hormonalnych i społecznych w ontogenezie zachowań agresywnych i obronnych u robotnic F. polyctena
• wpływ chronicznego podawania aminy biogennej oktopaminy oraz kofeiny na różne wzorce zachowań agresywnych oraz przyjaznych zachowań społecznych ujawniające się u robotnic F. polyctena podczas laboratoryjnych testów behawioralnych
• czynniki wpływające na zachowania ratunkowe u mrówek z różnych gatunków i podrodzin, w tym także u mrówek uprawiających fakultatywne oraz obligatoryjne pasożytnictwo społeczne oraz u ich niewolnic
• aspekty poznawcze zachowań ratunkowych u mrówek
• wpływ treningu na zachowania obronne i ratunkowe robotnic F. polyctena
• długoterminowy wpływ intensywnego rolnictwa na przeżywalność rudych mrówek leśnych z grupy Formica rufa
• dobrostan mrówek w warunkach laboratoryjnych i terenowych
• ogólne prawa rządzące procesami podejmowania decyzji

Wybrane publikacje

Miler K., Symonowicz B., Godzińska E. J. (2017) Increased risk proneness or social withdrawal? The effects of shortened life expectancy on the expression of rescue behavior in workers of the ant Formica cinerea (Hymenoptera: Formicidae). Journal of Insect Behavior, 30: 632-644.

Mabelis A., Korczyńska J. (2016) Long-term impact of agriculture on the survival of wood ants of the Formica rufa group (Formicidae). Journal of Insect Conservation, 20: 621-628.

Godzińska E. J. (2016) Human and ant social behavior should be compared in a very careful way to draw valid parallels. Behavioral and Brain Sciences, 39: e98.

Czechowski W., Godzińska E. J. (2015) Enslaved ants: not as helpless as they were thought to be. Insectes Sociaux, 62: 9-22.

Godzińska E. J., Wróbel A. (2014) Capturing the essence of decision making should not be oversimplified. Behavioral and Brain Sciences, 37: 85.