Zasada 3R
Pierwszym prawem regulującym sposób postępowania ze zwierzętami laboratoryjnymi na naszym kontynencie była „Europejska Konwencja w sprawie ochrony zwierząt kręgowych wykorzystywanych do celów doświadczalnych oraz innych celów naukowych” podpisana 18 marca 1986 roku. Polska nie była wówczas sygnatariuszem tej konwencji, ale wchodząc do Unii Europejskiej została zobligowana do jej respektowania. Obecnie Konwencja Europejska wraz z Dyrektywą podpisaną przez Parlament Europejski oraz Radę 22 września 2010 roku, wyznaczyła nowy Europejski standard doświadczeń na zwierzętach.
Spośród wszystkich grup zwierząt, „zwierzęta laboratoryjne” są grupą najlepiej prawnie chronioną. W krajach wysokorozwiniętych praktycznie niemożliwe jest prowadzenie badań oraz przetrzymywanie zwierząt laboratoryjnych bez odpowiednich zezwoleń i kontroli, które dotyczą zarówno procesu hodowli jak i procedur stosowanych w projektach badawczych.
Nowa dyrektywa UE 2010/63/UE, definiująca standardy doświadczeń na zwierzętach, podkreśla wagę tak zwanej zasady „3R”, którą należy się kierować przy projektowaniu i prowadzeniu badań z udziałem zwierząt laboratoryjnych. „3R” pochodzi od słów: Replacement, Reduction, Refinement, czyli zastąpienie, zmniejszenie i doskonalenie. Zastosowanie się do zasady 3R jest niezbędne aby z sukcesem ubiegać się o uzyskanie zgody Lokalnej Komisji Etycznej na prowadzenie badań z udziałem zwierząt
Zasada zastąpienia
Zasada zastąpienia polega na tym, aby zawsze, gdy jest to możliwe, w procedurach doświadczalnych i naukowych wykorzystać inną zadowalającą z naukowego punktu widzenia metodę – niewymagającą użycia zwierząt. Do takich metod zalicza się m.in. badania na hodowlach komórkowych i tkankowych, specjalistyczne symulacje komputerowe, doświadczenia na fantomach (modelach fizycznych) oraz badania na ludziach – ochotnikach.
Zasada zmniejszenia
Zasada zmniejszenia polega na tym, aby w procedurach doświadczalnych i naukowych wykorzystywać jak najmniejszą liczbę zwierząt pozwalającą przy tym na wiarygodne zweryfikowanie wyników odpowiednimi testami statystycznymi. Dopuszcza się w tym celu wykonywanie procedur na zwierzętach wielokrotnie, o ile nie godzi to w ich dobrostan.
Zasada doskonalenia
Zasada doskonalenia polega na poprawie warunków hodowli, utrzymania zwierząt i opieki nad nimi, jak również metod stosowanych w procedurach, tak aby wyeliminować lub maksymalnie zredukować wszelki potencjalny ból, cierpienie, dystres lub trwałe uszkodzenie. Przeprowadzając eksperyment należy zawsze obniżać poziom cierpienia zwierząt do minimum poprzez stosowanie leków przeciwbólowych, czy wprowadzenie zwierzęcia w stan narkozy, lub śpiączki farmakologicznej.