Konsorcjum naukowe z udziałem Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN otrzymało prawie 73 miliony złotych na realizację projektu PACMAN (Koniugaty przeciwciało-lek aktywowane przez metaloproteinazy macierzy w spersonalizowanej terapii nowotworów litych).

Projekt PACMAN został najwyżej oceniony przez międzynarodowy panel ekspertów i jako jedyny otrzymał dofinansowanie w czwartej edycji konkursu WIB (Wirtualny Instytut Badawczy). Badania potrwają 4,5 roku i będą realizowane w sześciu wiodących ośrodkach naukowych z Wrocławia i Warszawy pod kierunkiem prof. Marcina Poręby z Politechniki Wrocławskiej. Projekt koncentruje się na nowotworach litych o bardzo złym rokowaniu, takich jak rak trzustki, potrójnie ujemny rak piersi, czerniak oraz rak płuca.

Zespół badawczy z Instytutu Nenckiego, pod kierunkiem prof. dr hab. Agnieszki Dobrzyń, będzie odpowiedzialny za kluczowe badania dotyczące raka trzustki – jednego z najbardziej agresywnych nowotworów litych o bardzo złym rokowaniu i ograniczonej skuteczności obecnych terapii. Badania będą realizowane w Pracowni Sygnałów Komórkowych (dr hab. Justyna Janikiewicz), Pracowni Badań Przedklinicznych o Podwyższonym Standardzie (prof. dr hab. Urszula Wojda) oraz Pracowni Epileptogenezy (dr hab. Monika Liguz-Lęcznar). Na te badania Instytut Nenckiego otrzymał finansowanie w wysokości 9 641 249 złotych.

Projekt PACMAN otwiera nowy rozdział w terapii przeciwnowotworowej. Naukowcy opracują koniugaty przeciwciało-lek (ADC), które – w przeciwieństwie do obecnych rozwiązań – nie muszą wnikać do komórek nowotworowych, żeby zadziałać. Zamiast tego będą aktywowane bezpośrednio w mikrośrodowisku guza przez nadaktywne enzymy – metaloproteinazy macierzy pozakomórkowej, charakterystyczne dla agresywnych nowotworów. Opracowanie nowych terapii opartych na koniugatach ADC aktywowanych w mikrośrodowisku guza może przynieść pacjentom znaczące korzyści: precyzyjniejsze dostarczanie leków przeciwnowotworowych, mniejsze ryzyko uszkodzenia zdrowych tkanek, redukcję skutków ubocznych oraz personalizację leczenia w oparciu o indywidualny profil molekularny guza.

W projekcie uczestniczy sześć renomowanych jednostek naukowych: Politechnika Wrocławska jako lider konsorcjum, Instytut Nenckiego PAN, Instytut Chemii Fizycznej PAN, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda PAN, Uniwersytet Wrocławski oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Tak szerokie i interdyscyplinarne konsorcjum umożliwia realizację badań od poziomu molekularnego aż po zaawansowane modele przedkliniczne i analizy kliniczne, integrując wiedzę z zakresu chemii, biologii, medycyny, immunologii, bioinformatyki oraz sztucznej inteligencji.

Wirtualny Instytut Badawczy to nowatorski program finansowania badań o wysokim potencjale komercjalizacyjnym w obszarze biotechnologii medycznej. Program kierowany jest do najwybitniejszych polskich naukowców prowadzących działalność na najwyższym światowym poziomie. Celem projektów wyłanianych przez międzynarodowych ekspertów jest opracowanie nowej technologii zgodnie z procedurami niezbędnymi do ich komercjalizacji w ciągu maksymalnie pięciu lat. Podmiotem zarządzającym programem jest Łukasiewicz – PORT we Wrocławiu, który odpowiada za organizację i przeprowadzenie konkursów, nadzór nad realizacją projektów oraz koordynację komercjalizacji ich wyników.